خراسان به نام توشد مفتخر

تــویی خسروی خسروانراگهر

                                                               میرزائی

بلی هم میهن گرامی ! داکتر لعلزاد ورجاوند با بینش گرانسنگ وقلب دلسوزیکه نسبت به میهن، فرهنگ وفرهیختگانش دارد با هزاران مشکلات به دیار دور دست بدخشان لعل ولاژورد سفر میکند وبی صبرانه در صدد رفتن به زیارت آرامگاه حکیم زمان، پیر با پیرایه حضرت شاه ناصر خسرو، میبرآید وبا توانمندیکه دارد موفق به این زیارت میگردد واز دست آوردهایش ما وشما یاران گرامی را در جریان مسایل قرار میدهد که درود وهزاران درود نثارشان باد !

     دلهای ما از دیدن منظره های دیدنی آن سرزمین با پیشینه وتاریخ کهن شاد گردید ولی ازاینکه مزار این حکیم ادب پرور وزنده ساز زبان وادبیات ما در چنین حالت حقارت بار بسر میبرد،نا امیدی بارو باورمندی مارا نسبت به همه آنهایکه لاف ازباز سازی ونوسازی وترمیم عابدات وعمارات با گذشته تاریخی کهن، میزنند بی رنگ ساخت وجای تاسف است که این حکیم دانشور در زندگیش دچار آواره گی وپریشانی حکام بد سگال گردید وآرامگاه که از قدامت گهر بار ویاد گار یک فرهنگ شکوهمند است، چگونه از نظرها پنهان مانده ومزار سنگ آنرا دزدان بی وجدان به سرقت برده اند وجانیهای وهابی فرهنگ گسیخته وبنیاد گرایانی فرهنگ فروخته ، میخواستند که مزار آنرا هم از بیخ وبن محو نمایند. درود بر آنهایکه اهمیت فرهنگ ودانش را پاسدارند ومانند آن    ادامه...

خـــــــــلــــخــــان

جمــــله زیباک فقط خلخــــــــــان زیبا دارد

مردم خــــــــــوب درست و همه مــرزادارد

عید فـــــرخنده نوروز چو تجلیــــــــــل کنند

فخـــــر آنرا همه این مــــــــــردم دانا دارد

روزگاو کشتــــــــن عیــــد سرسال شمسی

چه تمــــاشای عجیبــــــــــی همه پرپا دارد

از برای سبـق و دانش و علم آمــــــــــوزی

هرجـــــوانش هـــــمت سرکش و والا دارد

به جــز ازچند نفــــــــــر آدم منحوس دیگر

همگی مــردم اش اخــــــــــلاق پذیرا دارد

گرنظر به رخ هــــــــر آدم این قــــریه کنی

آیت مهــــر و وفا جمله به سیمــــــــــا دارد

از دبستــــــــــان خرد گوی که هردهقانش

مدرک علــــــــــمی دانشگه دنیـــــــــا دارد

مردمانش همه در مجــــلس روحان خویش

قصه از مـــــولوی و ناصر وسینــــــــــادارد

همـــــــگان مقدم آزادی و آبــــــــــادی را

طــــــــــلب از مرحمت درگه مـــــــولا دارد

زنده بادا همــــــــــه این مـــــردم آزاده ما

که دراین قـریه سکونتــــــــــگه و ماوا دارد

علی آرش خلخانی 

دکتر همایون و آقای عیدی محمد با دوتن از دوستانشان

چند جوان اشکاشمی درحال صحبت کردن                       زمستان 1385 

ازقصه های کهن مردم اشکاشم وزیباک به زبان اشکاشـــمی

Cha Afsona  Hi Wlla Mardm Ishkashm at Zeebak ka zavuki shkashmi

تهیـــــــــــه از . زیـــــبـــــاکــــــــــیـــــــــــــان

برگردان از دری به زبان اشکاشمی آقای رووف جان

باشنده روستای زرگران اشکاشم

لب لبان

Lafch –e- Lafchan

روزگاری مردفقیری صحبگاهان واردشهری شد،به هردروازه که میرفت وآنرا دق الباب میکرد،اجازه ورودبه آن

Ruzgary vd Malky Faqry Pageeha Pa Shary Atooghd Pa hr Vary-e-za Daqalbabus kul ejazae Ateuk Ei ba

 داده نمیشد،وموردپذیرایی قرارنمیگرفت.نان وغذاپیدانکرده چندین روزگرسنه ماند.ودرکوچه هاوپس کوچه هابه

Ns doodan Kdmi ch wan Paziraees Ns kool Galh at Kharuk Nst avlds Chmand Roz Zhandak Frind pa kucha at Chpsht  kucha ah Ka

حالت زارگشت وگذارمیکرد.

Hali shak Ghshts Gazaras Kool..

یک روز شام ،اوناچاردرب یک خانه را باز نموده وداخل آن شد،وقتیکه درخانه درآمددرآن وقت صاحبان آن خانه

Vak ruz  frshu aw nachar av vakvar at kool pa wan atughd  waqty za atughd  pa khan  pava waqt wa khan na saiban

حضورنداشتند،اومستقماً وارد{گنجینه}شدودر{خمبک} درآمدوتمام سروصورت وکالای خودراباآردسفیدکرد.

Nasvdaon aw rasta pa “Parsan” atughdat  pa  “khambuk” atughd  av kha sur ,pashr at jutah wluk gull safid kool.

چندلحظه بعدخانم صاحب خانه به منزلش برگشت ومشغول کارهای خانه شد،وقتیکه واردگنحینه شد،احساس ترس

Chamand laza Chapasht saib khan na kuch ghsht pa kha khan pa aryaei khan masruf shd waqty za pa parsan atughd assas tras

کردوقتی نظرش به شخص سفید پوش رسیدخیلی ترسیدوبه خانه برگشت ...درحالیکه لرزه به اندامش بود واعضای

Kool waqty za ei cham ka malak safid pamughduky Et fai trasd khan ba ghsht … pa hally za larza paey  andam vd  ei jk

بدنش میلرزید،شوهرش رااز چگونگی موضوع خبرکرد.{1}

Badan Larzd kha maal cha chez vdukey mauzuoo khabr kool.

زن وشوهر بسم الله بسم الله گفته باچراغ واردگنجینه شدندواسپنددودکردندباصدای لرزان پرسیدند،توکی

Kuch at maal bsmilla bsmilla ghazhduk chargh gull pa parsan atughdan sapand deedan kool  ka sadei larzan farutan tt

هستی؟توکی هستی؟

Kuy? Tt Kuy?

  ادامه مطلب

                  شیک مردم مشکل ویندک

چیزکی شیک مردم من ثه زیکنگ مشکل ثه یه ، یهت نهدیشک ، شکوار الف بی ، یم زیک ویشن غفچ موضوعن وشعرات ، ادبیات یی جهین قیمتی ادبیات شفاهی تهی .

ده گذشته آلمان دانشمندش کوشش کرتهوو ، سخیک زیکهف ، تاجکستان شیکفر ، نه سرلیک خطن الف بی شهت توو، یو کهمک اش کرتهوو. مگر یم زیک ده دگر زیک فن ثه تلفظ نگ برابر ( جر ) نه وزدی.

یم زیک نه بس وزدکی ، ترپریت نگ چیت . یم زیک کی ثه ادبیات شفاهی نگ غفچ بای ، مگر ثه فارسی زیک نگ  اش دژگه کی ضررین وینهدک، مگر ثه دیگر زیک فینگ زیک فی نک  در امن وهرشک .  ثه وختن تن که  اوش شیکفن یف زندگی شهرک ( الهک ) و قرغیز فن ثه فیتک ، زقهک ثه ترکی زیکن و شیکوارن گت ویتک .

شیک مردم کی و  ثه بهر مملکت تاجکستان ، خیطای ( چین ) ات ، پاکستان ، افغانستان شه زندگی ثرن ، ثمن کی مردم رهچک وزیک در بینی یم مردم نهست ، یم زیک ثه دیگر زیک فن اثر وژگ ، مانند افغانستان ثه فارسی دری زیکنگ ، دی تاجکستان ثه روسی ات دی پاکستان ثه اردو ات انگلیسی زیکنگ ، دی خیطای ( چین ) چینایی مغولی زیگنگ ، شیکوار اثر کرک . ثم من کی شیکــــــــوار زیک غفـــــــچ سابقه ای زیک کی غل ثه بهتر پرت رشت.

 شیکوار زیک ، ده قهطاری اشکاشمی زیک ، زیباکی زیک ، سنگلیجی زیک ، منجانی زیک ، روشنانی زیک ، یزغلامی زیک ، سرکولی زیک ات که خف سابقه اف ثهی آریایی زیک نف اورشک حساب شه وات سن ، ثهمن کی الف بی یمن نهست ، تر پهرت شه دهشت .

ثهمن کی دیگر دانشمندان ادبیات فن ده پامیر زیکفن تعصب شهیه ده افغانستان ثه هجک وینگ شه سهکم نه واست .  اگر یه منطقه زمن ون ، شف جایک سه فهسن ، وخت میینسر سه واست ، یم ادبی تر پیریت یوندن  .

                                                                         مهر علی وخانی

اشکاشم خزان ۱۳۸۴

گنج آباد، به مسیر راه غاران